ارائه الگوی مدیریت ریسک بیابان زایی در شرایط عدم قطعیت

روش های تصمیم گیری چند شاخصه به دو گروه روش هایی که مبتنی بر رتبه بندی گزینه ها است و به روش های رتبه بندی شناخته می شوند مانند ahp و تاپسیس، و روش هایی که لزوماً به رتبه بندی گزینه ها منتهی نمی شود و بر اساس روابط رتبه- برتری است و به روش های غیر رتبه ای یا نارتبه ای معروفند و از آن جمله می توان به انواع روش های الکترا و پراموسه اشاره نمود. اما مسأله قابل تأمل وجود احتمال، عدم اطمینان و ریسک در الویت بندی شاخص ها و معیارها و تردید در تصمیم گیری ها است. در گزینه های طبیعی و از جمله تعیین شاخص های بیابان زایی با عدم قطعیت مواجه هستیم. در چنین شرایطی می توان از تئوری فازی، تئوری دمستر- شفر و آنالیز مقبولیت چند معیاره تصادفی (smaa)، بهره جست. این روش ها این امکان را فراهم می کند تا با انتخاب و طبقه بندی شاخص ها در شرایطی که با اطلاعات مبهم و غیر دقیق روبرو هستیم، همراه با تلفیق روش های تصمیم گیری به راه حل بهینه دست یابیم. این رساله، با هدف بررسی شاخص های موثر در بیابانی شدن اراضی به منظور مدیریت ریسک بیابان زایی، به برنامه ریزی و تصمیم گیری، در شرایطی می پردازد که آگاهی از تمامی جنبه های بیابانی شدن، عوامل مختلف و نگرش های متفاوت در نقش شاخص ها، موجب پیچیدگی اطلاعات و بروز عدم قطعیت در قضاوت ها، اولویت بندی و تصمیم گیری شده و برنامه ریزی آینده را به منظور تبیین روش ها و اقدامات بازدارنده در قالب مدیریت ریسک بیابان زایی با عدم اطمینان همراه می سازد. در این رساله، در چارچوب اهداف پروژه بین المللی desertwatch که به منظور طراحی سیستمی برای تعیین شاخص های بیابان زایی جهت پایش و نظارت بر روند بیابان زایی اجرا شده است، به مسأله عدم قطعیت در اولویت بندی، انتخاب و رتبه بندی شاخص های بیابانی شدن اراضی پرداخته شده است. در همین راستا، این پژوهش در سه کشور اجرای فاز دوم پروژه (برزیل، موزامبیک و پرتغال) صورت گرفته است. به طور کلی این رساله می کوشد تا با بکارگیری روش های smaa و maut، میزان عدم قطعیت را در اوزان بندی و اولویت بندی گزینه های (شاخص های) بیابان زایی، به منظور الگوی مدیریت ریسک بیابانی شدن در قالب پروژه بین المللی desertwatch (2005- 2010) مورد بررسی قرار دهد .در این پژوهش به کمک تئوری فازی برای اطلاعات موجود، مدل مناسب برازش و در ضمن، بنابر اطلاعات جمع آوری شده یک مدل سلسله مراتبی از مسئله تدوین شده است. با مطالعه اطلاعات و روابط موجود روش تصمیم گیری مناسب انتخاب و مدل آن پیاده سازی و حل گردید. در استفاده از روش های تصمیم گیری از دو الگوی رتبه ای و نارتبه ای استفاده شده است. الگوریتم تاپسیس برای حالت رتبه ای و الگوریتم الکترا به عنوان روشی نارتبه ای بکار رفته است. در بررسی شرایط عدم قطعیت، از روش کار smaa و تکرارپذیری های مونت کارلو بهره گرفته شده است. نهایتاً یک سامانه شاخص های موثر در بیابان زایی و الگوی مدیریت ریسک بیابان زایی تهیه گردید.